Περίληψη: | ποιητής είναι ζωντανό πλάσμα. Μπορεί να ακούγεται κοινότοπο, αλλά οι κοινοτοπίες μας ροκανίζουν σαν το σαράκι. Καθένας ξέρει πως τον ανατρέπουν οι μεγαλύτερες, όταν η ζωή του χαρακωθεί από μια λάθος κίνηση. Φαντάζομαι τον Σοφοκλή 85 ετών, γύρω στο 409 π.Χ. Μόνο η αγωνία του απόμαχου πολίτη του έχει απομείνει κι ένας γιος που δεν δίστασε να τον σύρει στα δικαστήρια με την κατηγορία πως επιχειρούσε να τον τρελάνει. Ο γέροντας δεν μπορεί να κάνει τίποτε πια για τα ανθρώπινα· τα σχολιάζει. Αλλά μήπως, ύστερα από μια ολόκληρη ζωή αγώνων για τη βελτίωση της πολιτείας, δεν είναι δεδομένη η άποψη πως οι άνθρωποι δολοπλοκούν για να μη γίνουν αντικείμενα δολοπλοκιών; Αλλάζουν ποτέ οι άνθρωποι; Λίγο πριν από το δώρο του "Οιδίποδα στον Κολωνό", ο δαιμόνιος δραματουργός μπήγει ένα απελπιστικά κοφτερό μαχαίρι στη συνείδηση των συμπολιτών του. Ο Φιλοκτήτης μπορεί να μας παρουσιάζεται σαν το πιο υπαρξιακό από τα αρχαία δράματα, αλλά είναι το πιο πολιτικό, το πιο αδυσώπητο στην κοινωνική κριτική του. Ένας άρχοντας πολεμιστής καταντά επαίτης της μοίρας και ο γιος ενός ήρωα προσπαθεί να τον εκμεταλλευτεί με την καθοδήγηση ενός παλαιού καθάρματος της πολιτικής και αριστοτέχνη της εξόντωσης. Εκεί, στην έρημη Λήμνο, θα μετρηθούν και θα μετρήσουν τις προσδοκίες τους. Καθένας για τον εαυτό του. Ο λαός παρακολουθεί. Πόσες φορές θα "διδάχθηκε" το δράμα αυτό, μπροστά στα μάτια του Σοφοκλή, σε όλη τη διάρκεια των προσπαθειών για τη σταθεροποίηση της Αθηναϊκής Δημοκρατίας; Και μήπως δεν θα "διδασκόταν" στους δρόμους, την ώρα που οι θεατές παρακολουθούσαν το δράμα κάτω από τον αδέκαστο ήλιο του θεάτρου; Ο Φιλοκτήτης δεν χρειάζεται τους θεούς· επανατοποθετεί την τραγωδία στην πολιτεία από την οποία ξεπήδησε, ή μάλλον στην ίδια εκείνη πηγή από την οποία ξεπήδησε η πολιτεία: Τη θέληση για επικράτηση. Ο πρόσχαρος και απλός στους τρόπους γέροντας, που είχε φιλικές σχέσεις με όλα τα εξέχοντα πρόσωπα της εποχής του, τηρούσε τις παραδόσεις, σεβόταν τους θεούς και αγαπούσε τους συμπολίτες του, δαγκώνει άγρια βλέποντας γύρω του τα πάντα λασπωμένα από την πολιτική. [...]
|