| Περίληψη: | "Ο Νασρεντίν Χότζας έζησε στο Ακ-Σεχίρ, την παλιά Αντιόχεια της Πισιδίας, τον 13ο αιώνα. Άσχετα από το αν είναι αλήθεια αυτό, στην Τουρκία σώζεται σήμερα μια μεγάλη σειρά παραμύθια, ιστορίες και ανέκδοτα με το όνομά του. Εκεί παραμένει ζωντανός ως λαϊκή πολιτιστική κληρονομιά (γίνεται ακόμη και "φεστιβάλ Χότζα" στο Ακ-Σεχίρ!), ενώ εδώ σε μας το όνομά του αρχίζει να σβήνει. Μόνο λίγοι παλιότεροι (ιδίως Μικρασιάτες) θυμούνται ακόμη τα ανέκδοτά του. Οι ιστορίες του Νασρεντίν Χότζα εκφράζουν αυτό που λέγεται "λαϊκή σοφία". Και λαϊκή σοφία σημαίνει παντού: "φύλαγε τα ρούχα σου να 'χεις τα μισά". Μέσω της κωμικότητας, ο Χότζας δείχνεται καλός, θαρραλέος, δίκαιος, φιλόξενος, χουβαρντάς, μετριοπαθής, σεμνός κ.λπ. Επιβραβεύει έτσι αξίες καί τρόπους συμπεριφοράς, που πάντα εκτιμούνταν από μικρές, συμπαγείς κοινότητες. Άλλοτε όμως παρουσιάζεται πονηρός και συμφεροντολόγος, εκφραστής του δικαίου του ισχυρότερου, άνθρωπος που στοχεύει στην επικράτησή του, μ' άλλα λόγια γνήσιος εκπρόσωπος της λαϊκής κουτοπονηριάς και καπατσοσύνης. Αρκετές φορές επίσης είναι εντελώς βλάκας και ηλίθιος (το παίγνιο των συνηθισμένων ανθρώπων, ο "χαζός" του χωριού) ή επιδιώκει απλώς το γέλιο για το γέλιο. Τέλος, μέσα από τις πικρές καταδύσεις του στην ανθρώπινη πραγματικότητα, βγαίνει κάποτε μια τάση άρνησης της κοινωνίας στην οποία ζει. Η άρνηση αυτή είναι όμως άλλοθι της κοινωνίας του και όχι υπέρβαση: ο Χότζας είναι ο ανατολίτης σοφός της ενδοσκόπησης, που θεωρεί την επίγεια ζωή (οποιαδήποτε επίγεια ζωή) επίπλαστη, τεχνητή, προσωρινή, ασήμαντη. Η αλήθεια και το νόημα βρίσκονται αλλού: στον προσωπικό, κατάκλειστο, αφηρημένο κόσμο-καταφύγιο που χτίζει ο ίδιος. Τα ανέκδοτα που ακολουθούν είναι δική μου επιλογή. Προτίμησα τα περισσότερο εύηχα και διδακτικά, και πρόσθεσα στο τέλος του βιβλίου ένα μικρό γλωσσάρι για λέξεις που θεώρησα απαραίτητες". (Δ. Ρήσος) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)
|
|---|